İşletmeler, küresel pazarda var olabilmek için müşterilerine ve sosyal çevrelerine vermiş oldukları taahhütleri arasında çevre korumacı ve kirlenmeyi önleyici beyanlara yer vermekte ve bunu da bağımsız belgelendirme kuruluşları vasıtasıyla yapmaktadırlar.

Çevre Yönetimi bir çok değişim geçirmiş; son olarak, ISO tarafından Eylül 2015’ te yayımlanan ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi Standardı, Türk Standartları Enstitüsü tarafından Ocak 2016’da Türk Standardı (TS EN ISO 14001:2015) olarak yayımlanmıştır.

Ne zaman gereklidir?

ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi işletim alt yapısına sahip olmanın ve bağımsız ve yetkili kurumlar tarafından sertifikasyon sürecine girmenin avantajlarını sıralamak gerekirse;

  • Etkin bir maliyet kontrolü için zemin hazırlaması,
  • Kirlenmenin kaynakta başlayarak kontrol altına alınması,
  • Kirlenmenin azaltılması,
  • Çevresel izin ve yetki belgelerinin alımında kolaylık sağlanması,
  • Acil durumlarda hazırlıklı olunduğundan etki alanındaki sosyal birimler ile halkla ilişkileri iyileştirmesi,
  • Uluslar arası arenada rekabet avantajı sağlanması,
  • Kurumun sosyal değerini arttırması,
  • Enerjide ve kaynaklarda tasarruf sağlanması,
  • Yurt dışı projelerde sigorta maliyetlerini düşürmesi,
  • Çevresel riskleri kontrol vasıtasıyla büyün endüstriyel kazaların önlenmesine imkan tanıması.

ISO 14001 Standardı Kapsamı

  • Çevre Politikası: Organizasyon çevre politikasını belirlemeli ve çevre yönetim sistemine bağlılık taahhüdünde bulunmalıdır.
  • Planlama: Organizasyon faaliyet, ürün ve hizmetlerinin çevre boyutlarını belirlemeli, bunların önemli olanlarını seçmelidir. Taahhütlerini gerçekleştirmek için amaç ve hedefler tespit etmeli, bu amaç ve hedeflere ulaşmak için gerçekleştireceği faaliyetleri programlamalıdır.
  • Uygulama ve İşlem: Kuruluş, çevre politikasını gerçekleştirmek, amaç ve hedeflerine ulaşabilmek maksadıyla etkin bir uygulamada bulunabilmek için gerekli yetenek ve imkanlarla birlikte bir destek mekanizması geliştirmelidir.
  • Kontrol ve Düzeltici Faaliyet: Organizasyon, çevre icraatını ve bu icraattaki başarı derecesini ölçmeli, izleyip değerlendirmelidir.
  • Gözden Geçirme ve İyileştirme: Organizasyon genel çevre uygulamalarını ve bu uygulamalardaki genel başarı derecesini geliştirmek amacıyla, çevre yönetim sistemini gözden geçirmeli ve sürekli olarak iyileştirilmelidir

ISO 14001:2015 geçişi ile standart ISO 9001 Standardı ile entegre hale getirilmiştir.

ISO 14001:2015 Standardı ile gelen en önemli değişiklikler önleyici faaliyet teriminin çıkartılması ve Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi (YDD) bakış açısının getirilmesidir. Yeni versiyonda, üst düzey liderlik , taahhüt, uyum ,amaç,risk ve fırsatlar üzerine vurgu yapılmaktadır.

Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi Nedir?

YDD bir ürün veya hizmetin; ham madde alımından veya doğal kaynaktan üretiminden, nihai bertarafına kadar olan sıralı ve birbiri ile bağlantılı aşamaları içerir:

  • Ham madde alımı
  • Tasarım
  • Üretim
  • Taşıma/teslimat
  • Kullanım
  • Yaşam sonu işlem ve nihai bertarafı.

YDD bakış açısının ISO 14001:2015 Standardı içinde yer alması ile bir ürün sistemi için ürünün faydalı ömrü boyunca muhtemel çevresel etkilerinin büyüklüğünü ve önemini anlamayı ve değerlendirmeyi amaçlanmaktadır.